Zaterdag 13 mei 2023
Vandaag is het weer tijd voor onze jaarlijkse regio Big Day. Samen met de vaste teamgenoten Daan van Braak, Jorian Eijkelboom en Evert Florijn proberen we binnen 24 uur zoveel mogelijk soorten te zien binnen de regiogrenzen. Dit jaar doen 3 andere teams mee. De afgelopen weken (maanden eigenlijk) hebben we geschikte gebieden bezocht, lastige soorten ‘voorbereid’ en soms zelfs nesten gevonden van ‘goede’ Big Day-soorten. Afgelopen week hebben we één avond samen gezeten om een planning te maken van hoe laat we waar moesten zijn.
De dag zelf
Om stipt 0:00 begint onze dag in het Goudse Hout. Onze doelsoort (Bosuil, een mannetje) begint binnen enkele minuten te zingen. Fijn, zo’n start. Na 10 minuten vertrekken we alweer naar de volgende locatie.
1. (00:05) Bosuil
De volgende stop is aan de rand van Gouda. Hier zingen de eerste rietvogels, waaronder de door ons gehoopte Roerdomp. Een Egel loopt bovendien langs de weg.
2. (00:18) Kleine Karekiet
3. (00:18) Meerkoet
4. (00:18) Rietzanger
5. (00:22) Fuut
6. (00:23) Waterhoen
7. (00:24) Blauwe Reiger
8. (00:25) Roerdomp
We zijn al vlakbij het Weegje, hier moeten we uiteraard ook even langs de Nachtegaal, een soort die zeldzaam is in onze regio. De vogel zingt fanatiek. Samen met het team Gouwebos (Gert Vonk, Daniël Benders en Chris Janse) horen we ook kort een overvliegende Kwartel, een hele fijne bonus! Verder roepen enkele algemene steltlopers vanuit het plasje. Helaas zijn het Porseleinhoen en de Woudaap die hier recent door anderen zijn waargenomen, doorgetrokken.
9. (00:38) Nachtegaal
10. (00:41) Krakeend
11. (00:44) Kievit
12. (00:44) Tureluur
13. (00:50) Grutto
14. (00:50) Kwartel
We rijden richting het oosten naar de volgende locaties en voorbereide soorten. Bij de Twaalfmorgen (aan de zuidkant van de Reeuwijkse Plassen) stoppen we even omdat daar regelmatig Zomertaling en Ransuil zitten. Ook Porseleinhoen is hier mogelijk. Alle drie de soorten mislukken, maar wel horen we enkele steltlopers roepen vanuit het plasdras, waaronder een Bosruiter. Mooi dat we die nu al hebben, want met de hoge waterstand in alle moerasgebieden in onze regio kunnen steltlopers nog wel eens een probleem worden vandaag!
15. (01:16) Scholekster
16. (01:19) Oeverloper
17. (01:21) Bergeend
18. (01:21) Brandgans
19. (01:21) Kluut
20. (01:22) Bosruiter
In de buurt van Hogebrug werkt onze voorbereide Kerkuil fantastisch mee, want binnen korte tijd vliegt de vogel over ons heen. We scoren verder wat algemene soorten die al wakker zijn.
21. (01:27) Cetti’s Zanger
22. (01:31) Wilde Eend
23. (01:36) Kerkuil
24. (01:41) Knobbelzwaan
25. (01:48) Houtduif
26. (01:48) Zwarte Kraai
Een paar kilometer verderop zaten laatst nog Porseleinhoen en Watersnippen, maar beide vogels houden helaas hun snavel. Wel zingt onze 1e en enige Ransuil van de dag en vliegt een Kerkuil luid roepend rond.
27. (02:18) Ransuil
28. (02:28) Grauwe Gans
29. (02:45) Kuifeend
Nu onze derde uilensoort en lastige nachtsoorten zoals Nachtegaal en Roerdomp binnen zijn, besteden wij de rest van de nacht om volle bak te gaan zoeken naar Steenuil en te stoppen bij moerasgebieden voor rallen. Een Patrijs die door een ander groepje gemeld wordt, laten we bewust links liggen, want daar komen we later op de dag langs. Rondom Alphen aan den Rijn luisteren we op 3 locaties voor Steenuilen, maar tevergeefs. Bij de Ruygeborg roept een Waterral (fijn, want een notoir lastige soort op Big Days) en bij de Groene Jonker zingen 2 Bosrietzangers en een Sprinkhaanzanger. Een klein vogeltje vliegt in laatstgenoemde gebied vlak voor de auto langs (dat scheelde echt niks of we hadden hem geraakt) en gaat iets verderop midden op de weg zitten, zodat we hem in het licht van de koplampen zien: een Tapuit!
30. (03:21) Ooievaar
31. (03:58) Koekoek
32. (03:59) Snor
33. (04:15) Blauwborst
34. (04:15) Waterral
35. (04:27) Bosrietzanger
36. (04:27) Rietgors
37. (04:29) Sprinkhaanzanger
38. (04:49) Tapuit
Tot slot maken we een stop langs de Nieuwkoopse Plassen, in de hoop dat hier een Kwartel of Kwartelkoning roept. Dat helaas niet, maar onze 3e (!) Kerkuil van de dag vliegt langs en vanaf een paaltje zingt een Roodborsttapuit. Laatstgenoemde soort is erg schaars in de regio met maar een paar broedpaartjes, dus dat scheelt later weer stressen. Het begint al licht te schemeren, tijd dus om te vertrekken naar Haarzuilens waar we met het eerste licht op zoek wilden naar bosvogels.
39. (04:52) Kokmeeuw
40. (04:52) Merel
41. (04:59) Zanglijster
42. (05:04) Roodborsttapuit
Onderweg naar Haarzuilens stijgt de lijst snel, want door het open raam horen / zien we de ene na de andere soort ontwaken. Opvallend zijn de Grauwe Vliegenvangers die weer massaal teruggekeerd zijn uit Afrika, want hier (en ook later op de dag) zien we opvallend vaak een zingend exemplaar. Haarzuilens is een van de weinige echte bossen in onze regio, met als specialiteiten Raaf en Appelvink. We maken op meerdere plekken in het gebied korte wandelingetjes. Het is een hels kabaal qua vogelzang, vooral veel algemene soorten. Daartussen kunnen we o.a. roepende Groene Specht, IJsvogel en Raaf oppikken. Er zingt zelfs een Vuurgoudhaan, een soort waarvan we (door gebrek aan naaldbos) nooit hadden durven dromen die op een mei-Big Day in de regio tegen te komen. Ook merken we soorten op die op eerdere Big Days erg lastig waren (Groenling, Heggenmus). Het meest indrukwekkende is misschien wel de Vos die over een grasveld loopt en op enige afstand van ons de golfbaan op rent. Die had ik nog nooit binnen de regiogrenzen gezien! Helaas laten Boomklever en Appelvink het afweten.
43. (05:14) Boerenzwaluw
44. (05:14) Winterkoning
45. (05:16) Grauwe Vliegenvanger
46. (05:16) Tjiftjaf
47. (05:17) Zwartkop
48. (05:18) Lepelaar
49. (05:19) Tuinfluiter
50. (05:21) Boomkruiper
51. (05:23) Huismus
52. (05:23) Koolmees
53. (05:26) Pimpelmees
54. (05:26) Vink
55. (05:27) Torenvalk
56. (05:28) Grasmus
57. (05:41) Aalscholver
58. (05:41) Groene Specht
59. (05:41) Kauw
60. (05:44) Gaai
61. (05:44) Grote Bonte Specht
62. (05:48) Roodborst
63. (05:58) Raaf
64. (05:58) Vuurgoudhaan
65. (06:02) Heggenmus
66. (06:02) IJsvogel
67. (06:04) Buizerd
68. (06:07) Spreeuw
69. (06:11) Kleine Mantelmeeuw
70. (06:13) Holenduif
71. (06:33) Putter
72. (06:39) Groenling
Omdat Boomklever in Haarzuilens mislukte, rijden we een klein stukje om, richting het Vijverbos. Hier merken we de soort wel op, samen met opnieuw enkele Grauwe Vliegenvangers en twee IJsvogels die zelfs even paren!
73. (07:03) Ekster
74. (07:03) Huiszwaluw
75. (07:05) Boomklever
Nu wordt het tijd voor steltlopers. Onderweg van het Vijverbos naar Waverhoek stoppen we op 2 locaties: bij Harmelen zingt geen Zwarte Roodstaart, wel nieuw: Turkse Tortel. Langs het plasdrasgebied bij Waverveen (Proostdijerdwarsweg) pikken we Graspiepers, Kleine Plevieren en Steltkluten op. Helaas geen strandlopers. Bij de ingang van Waverhoek komen we een fotograaf tegen die ons foto’s laat zien van een vrouwtje Grauwe Klauwier die in het gebied zijn gemaakt! Wat een fantastische soort voor de regio; voor mij zou dit zelfs een nieuwe regiosoort betekenen. We zoeken ons suf in alle wilgjes, struiken, rietruigtes en op paaltjes, maar helaas ontbreekt van de klauwier ieder spoor. We zien wel een Paapje in het gebied en vanaf de dijk bij Botshol merken we een zingende Boompieper en overvliegende Havik en Roerdomp op. Zelfs het onmogelijke gebeurt: we zien een cirkelende Sperwer, een soort die op de 2 vorige edities van de Big Days ontbrak en waardoor wij heel cynisch als teamnaam ‘de Sperwers’ hadden aangenomen!
76. (07:32) Turkse Tortel
77. (07:40) Stormmeeuw
78. (07:47) Zilvermeeuw
79. (07:48) Purperreiger
80. (07:54) Grote Zilverreiger
81. (07:55) Gierzwaluw
82. (08:00) Graspieper
83. (08:00) Slobeend
84. (08:00) Steltkluut
85. (08:01) Kleine Plevier
86. (08:01) Witte Kwikstaart
87. (08:15) Fitis
88. (08:15) Wintertaling
89. (08:32) Paapje
90. (08:38) Kneu
91. (08:38) Visdief
92. (09:18) Boompieper
93. (09:18) Havik
94. (09:18) Sperwer
95. (09:43) Bruine Kiekendief
96. (09:43) Smient
97. (10:01) Spotvogel
Op aanwijzing van een ander Big Day-team rijden we nogmaals langs het plasdrasje langs de Proostdijerdwarsweg. Nu zien we hier wel een Temmincks Strandloper (en een Bosruiter, maar die hadden we al vandaag). Een stop in Marickenland levert niks nieuws op, alleen de bekende Steltkluten en een 2e en 3e Sperwer (hoe is het mogelijk…). Het wordt tijd om richting de Groene Jonker te gaan. Onderweg pikken we meerdere Zwartkopmeeuwen, een Boomvalk en een 4e Sperwer (…) op vanuit de auto. De Boomvalk is de 100e soort van de dag en dat rond kwart over 11.
98. (10:24) Temmincks Strandloper
99. (11:11) Zwartkopmeeuw
100. (11:13) Boomvalk
In de Groene Jonker kijken we vanaf de dijk het gebied af op o.a. Geoorde Fuut, Ringmus, Pijlstaart, Kolgans, Zomertaling en meeuwen / sterns. Van dit rijtje lukken alleen Geoorde Fuut en Ringmus, terwijl ook Staartmees en Tafeleend nieuw zijn. We kiezen ervoor om toch even het gebied in te gaan om te zoeken naar de ontbrekende soorten. Dit blijkt een zeer goede keuze, want het levert niet alleen Pijlstaart op, maar ook Dwergmeeuw, Zwarte Stern en zelfs een Casarca!
101. (11:26) Tafeleend
102. (11:29) Staartmees
103. (11:35) Geoorde Fuut
104. (11:35) Ringmus
105. (12:06) Casarca
106. (12:15) Dwergmeeuw
107. (12:15) Zwarte Stern
108. (12:17) Pijlstaart
We lopen inmiddels wel flink achter op schema (> 2 uur). Langs de Hollandse Kade bij de Nieuwkoopse Plassen waait het eigenlijk te hard voor de bekende Graszanger, maar doen we toch een korte vergeefse poging. Iets verder langs de Meije zien we onze gewenste Wulpen (en horen we meerdere Spotvogels en Grauwe Vliegenvangers). In Oortjespad werkt de bekende longstayer Glanskop goed mee (of is Evert weer eens hartstikke scherp…?). Iets verderop lopen we een klein stukje langs de Hollandse Kade bij Kockengen voor Veldleeuwerik. Die lukt en op een klein plasdrasje slapen 2 Zomertalingen en lopen enkele Kemphanen, fijn! Een Boomvalk vliegt over.
109. (13:01) Wulp
110. (13:30) Glanskop
111. (13:54) Kemphaan
112. (13:54) Zomertaling
113. (13:58) Veldleeuwerik
De volgende stops liggen allemaal rondom Woerden. Dankzij een tip van Joël de Wit zien we een Braamsluiper. In Breeveld kunnen we Oeverzwaluw bijschrijven, terwijl de Matkop tegen de verwachting in ook lekker meewerkt (goed te zien, zelfs zingend). Door de warmte zien we ook Glassnijder, Viervlek (libellen) en Kleine Vuurvlinder. De makkelijkste +1 van de dag is misschien wel Zwarte Roodstaart, want zodra we het industrieterrein Barwoutswaarder oprijden, horen we de vogel al zingen door het open raam. In de daaropvolgende minuut laat de vogel zich regelmatig horen. Roek (kolonie langs de A12) is ook nieuw. In het Linschoterbos hebben we binnen 5 minuten bovendien de Bonte Vliegenvanger die hier al weken zit te zingen.
114. (14:18) Braamsluiper
115. (14:28) Oeverzwaluw
116. (14:42) Matkop
117. (15:10) Zwarte Roodstaart
118. (15:27) Roek
119. (15:42) Bonte Vliegenvanger
Het wordt tijd om af te zakken naar de Lek. Doordat alles zo soepel verliep rondom Woerden en we sommige soorten elders hebben op kunnen pikken, lopen we ineens weer goed op schema. Bij de Bossenwaard horen we dankzij een tip van Arjan Boele een Gekraagde Roodstaart zingen (wat is dat toch ineens dat deze, de Zwarte Roodstaart en Bonte Vlieg gewoon fanatiek zitten te zingen op het warmst van de dag?). In de uiterwaarden zitten bovendien wat meeuwen: o.a. een 2kj Pontische Meeuw en een kandidaat Geelpootmeeuw (maar meer dan dat wordt het helaas niet). Bij de boerderijen onderaan de dijk stoppen we een tijdje. Steenuil wil wederom niet lukken; op een akker loopt wel een Gele Kwikstaart en hier vliegt een Regenwulp over. In de Gerbrandytoren zit de door ons gewenste Slechtvalk. Door de thermiek vliegen er regelmatig roofvogels rond.
Rond 16.20 pik ik ten zuidwesten van ons een roofvogel op die lastig gevallen wordt door een Buizerd. Door de lichtomstandigheden en afstand duurt het even voordat we kunnen opmaken wat het nou eigenlijk is (de namen Visarend en Wespendief gaan even rond), maar zodra ik de vogel in de telescoop krijg en de vogel begint te cirkelen, slaat de paniek toe: dit is een aquila arend! De vogel lijkt heel even onze richting op te komen, maar bedenkt zich al gauw, schroeft nog hoger op en verdwijnt heel rustig richting oost. De afstand is veel te groot (overkant van de rivier, misschien wel enkele kilometers), waardoor er geen kleedkenmerken te zien zijn. De brede handvleugel met duidelijke vingers, de staartlengte en de relatief kleine kop geven de vogel een nogal compact maar breed silhouet. We kunnen er helaas niks van brouwen en voor foto’s / filmpjes vliegt de vogel veel te ver. Echter, puur op basis van de ‘jizz’ en de grootte (direct te vergelijken met een Buizerd) moet dit eigenlijk wel een Schreeuw- of Bastaardarend zijn. Een Steppe- of Keizerarend lijkt onwaarschijnlijk (die zouden denk ik groter en langvleugeliger moeten overkomen), terwijl ook Zee-, Havik-, Dwerg- en Steenarend uitgesloten kunnen worden op ‘jizz’. Na circa een kwartier verdwijnt de vogel in de ‘mist’, zo hoog en ver vliegt ie inmiddels. Mijn hoop was dat ie nog ergens anders opgepikt kan worden, maar dit blijkt niet te gebeuren.
120. (16:06) Gekraagde Roodstaart
121. (16:13) Gele Kwikstaart
122. (16:13) Regenwulp
—– (16:25) aquila arend
123 (16:42) Slechtvalk
124 (17:05) Pontische Meeuw
We zetten onze traditie voort: in IJsselstein bezoeken we namelijk tijdens de Big Day de McDonalds. Met eten en al rijden we terug richting de Lek. Bij De Horde zien we onze gehoopte Grote Mantelmeeuw, maar helaas geen nieuwe stelten. De Koereigers die vanochtend over de Horde vlogen en iets verderop langs de lintbebouwing landden, zijn in geen velden of wegen te bekennen. Het is inmiddels bijna zeven uur en nu begint het echte sprokkelen. Via de snelweg rijden we naar Alphen aan den Rijn, waar de zoveelste poging voor Steenuil eindelijk wel raak is. Vlak langs de N11 t.h.v. Bodegraven zoeken we naar de eerder aanwezige Koereigers, maar we komen slechts wat gelijkende Pekingeenden tegen die ons in verwarring achterlaten… De Reeuwijkse Plassen zijn angstvallig leeg (qua vogels, want zeker niet qua mugjes…), wel ‘plussen’ we de Krooneenden. Langs de Twaalfmorgen zitten geen nieuwe steltlopers. Omdat we te horen krijgen dat de Kleine Rietgans bij Waddinxveen niet gezien wordt, slaan we die over en begint de missie ‘Dodaars’ en missie ‘Kolgans’. De eerste zoeken we bij het Weegje en in de nieuwe woonwijk Westergouwe (Gouda), waar Evert (wéér hij…) op het allerlaatste moment ineens een Dodaars in het riet ziet zitten. Kolgans zien we in het Doove Gat waar we met het enige overgebleven team ‘Wei de Vogels’ (Donny Dolman, Niels Zwartjes en Guido Posthuma) hebben afgesproken om in de schemering even bij te praten. Voor ons zit de dag er nu op, want nu het donker wordt kunnen we eigenlijk geen nieuwe soorten meer zien. Een prachtig zingende Kwartel direct achter het Doove Gat (net buiten de regiogrenzen) is voor ons de afsluiter.
125. (18:30) Grote Mantelmeeuw
126. (19:41) Steenuil
127. (20:12) Krooneend
128. (21:19) Dodaars
129. (21:36) Kolgans
Conclusie
In totaal zijn wij dit jaar uitgekomen op 129 soorten, een verbetering van ons record van vorig jaar (wat tevens ook het regiorecord was). In tegenstelling tot vorige jaren hebben we eigenlijk geen echte missers, of Koereiger zou daaronder moeten vallen. Door de hoge waterstand lieten de steltlopers het een beetje afweten, zo misten we o.a. Groenpootruiter, Bontbekplevier en Bonte Strandloper (die hadden andere groepjes wel). Ook Watersnip, Witgat, Zwarte Ruiter of Kleine Strandloper hadden met wat meer geluk wel mogelijk geweest. Ook Patrijs, Appelvink, Porseleinhoen, Grauwe Klauwier (grrr…) en een leuke rover (à la Visarend, Wespendief, Rode / Zwarte Wouw) waren misschien mogelijk geweest. Daar tegenover staat natuurlijk dat meerdere soorten veel soepeler verliepen dan gepland (ik noemde het hierboven al, o.a. Zwarte Roodstaart, Bonte Vliegenvanger, Gekraagde Roodstaart, Braamsluiper, Sperwer). Al met al denk ik dat we zeer tevreden kunnen zijn, we zo’n beetje alles eruit hebben gehaald wat er te halen viel en dat 130 wellicht het maximum is wat je kan zien in onze regio op 1 dag.
Weblog Robert van der Meer 