Augustus en september 2012
De Groene Jonker is een relatief jong natuurgebied bij de Nieuwkoopse Plassen dat bij vogelaars vooral bekend geworden is door een broedgeval van een paartje Kleinst Waterhoen in 2009. Het bijzondere van dit broedgeval was dat de oudervogels zich fantastisch lieten bekijken, wat voor 100-en (ook buitenlandse) vogelaars aanleiding vormde om het gebied te bezoeken. Het jaar 2012 was echter ook een zeer goed jaar om Kleinst Waterhoenders (en andere soorten rallen) in de Groene Jonker te zien.
Rallen laten zich in de regel eerder horen dan zien. Desondanks is het bekend dat foeragerende rallen zich in de nazomer aardig laten zien. Door een dalende waterspiegel (waardoor slikranden langs rietkragen ontstaan) en doordat er ook jonge vogels zijn, is in deze periode de kans om rallen te zien het grootst. De Groene Jonker is daarbij een gebied bij uitstek om rallen te zoeken. Doordat je door het gebied heen kan lopen, heb je genoeg rietkragen waar je een blik op kan werpen. Geduld hebben is wel een must: vaak foerageren de rallen slechts korte tijd voor het riet, waar ze snel in verdwijnen en dan kan het lang duren voor de vogel weer terugkomt. Voor ons is de Groene Jonker slechts een kwartiertje rijden, waardoor we vaak in dit gebied te vinden zijn. We zien dan ook jaarlijks de nodige Waterrallen en vaak wel minstens 1 Porseleinhoen, vooral in de periode eind juli – begin september. Zo ook in 2012. Ons eerste Porseleinhoen zagen we op 2 augustus, tot zover nog niets vreemds. Vanaf deze datum begonnen de snel aantallen echter op te lopen, met bijvoorbeeld 4 exemplaren op 10 augustus en 5 op 16 augustus. Dit blijkt echter nog maar het begin van een uiterst succesvolle nazomer te zijn…
Op 20 augustus, om iets voor achten in de avond, word ik gebeld door Sander Haak met de mededeling dat hij een Kleinst Waterhoen heeft gevonden! Wel heeft hij nog enige twijfels of het geen Klein Waterhoen kan zijn. Tijdens zijn uitleg waar in het gebied de vogel precies zit, hoor ik opeens: “Wacht eens, er komt een tweede exemplaar mijn beeld in lopen. Het zijn er twee!”. Ondanks dat het niet lang licht meer is, haasten mijn vader, broer en ondergetekende zich naar de Groene Jonker. Hier treffen we Sander aan die ons al gauw op een van de vogels wijst. Ondanks het snel afnemende licht, de afstand (zo’n 150 meter) en het feit dat we maar een van de twee vogels zien, zijn we natuurlijk erg blij met deze prachtige soort. De volgende avond gaan we uiteraard nog een keertje kijken en nu zien we (samen met o.a. Paul van de Werken, Rick Schonewille en Bertus de Lange) de vogel wat beter, al blijft de afstand groot. Over de leeftijd van beide vogels is enige discussie geweest, maar waarschijnlijk gaat het om 2 juveniele vogels.
De vogels blijven tot diep in september in het gebied en trekken vele 10-tallen vogelaars naar het gebied. Opvallenderwijs worden nog twee nieuwe Kleinst Waterhoenders gevonden, wat het totaal in het gebied in de nazomer 2012 op 4-5 brengt (er was ook nog een adult gefotografeerd). Een exemplaar zit ook op enige afstand (zo’n 100 meter), maar de andere vogel – een opvallend lichte vogel – was prachtig te zien op korte afstand. Ook de andere rallensoorten zijn nog steeds goed vertegenwoordigd, zo lopen op 1 september minstens 10 (ja, tien!) Porseleinhoentjes en 7 Waterrallen in het gebied. De vogels waren vaak minutenlang volledig open en bloot te zien, op vele meters van de begroeiing vandaan, en waren dus fantastisch te zien. Noemenswaardig is dat we op deze dag alleen het oostelijke deel van het gebied bezocht hebben, dus de totale aantallen voor het gebied zullen waarschijnlijk een veelvoud van bovenstaande aantallen zijn.
Naast verschillende soorten rallen ontdekken ook andere vogelsoorten de rijk gedekte tafel in de Groene Jonker. Zo kunnen vele vogelaars bijna de gehele maand september ook genieten van 2 Gestreepte Strandlopers (1 ad, 1 juv) die soms op zeer korte afstand van de paden foerageren. Na circa 25 september werd de Groene Jonker snel minder interessant, waarschijnlijk als gevolg van een verder dalende waterstand en doordat vele soorten genoeg opgevet waren en dus verder trokken naar de overwinteringsgebieden.
Weblog Robert van der Meer 